Elektrik Elektronik Mühendisliği Ödev Yaptırma: IoT Platform Seçiminde Karar Kriterleri

IoT projelerinde başarının anahtarı yalnızca donanım (MCU, sensör, RF) ya da yalnızca ağ (Wi-Fi, LoRa, NB-IoT, 4G/5G) değildir; veriyi uçtan buluta taşıyan ve işleyen platform ekosistemi, ölçeklenebilirlik, güvenlik, bakım, toplam sahip olma maliyeti (TCO) ve teslim süresi (TTM) üzerinde belirleyici etkendir. Ödev, dönem projesi veya kurumsal pilot fark etmeksizin, “hangi IoT platformu?” sorusu; cihaz yaşam döngüsü yönetimi (FOTA/SOTA), veri yutumu (ingest), depolama/analitik, uyarı/olay motoru, görselleştirme (dashboard), kimlik ve yetkilendirme, uç zekâ (edge ML), entegrasyon (REST/MQTT/OPC-UA), saha güvenilirliği ve regülasyon (KVKK/GDPR/ISO 27001) gibi çok boyutlukriterlerle yanıtlanmalıdır.

Bu kapsamlı rehberde, IoT platform seçimini mühendislikçe yapılandırmak için 15+ alt başlıkta karar kriterleri, mini vakalar, kontrol listeleri ve metrikler sunuyoruz. Her bölüm, ödevinizde doğrudan kullanabileceğiniz tablolar, örnek mimariler ve “altın kontrol listesi”yle biter. Amaç, marka isimlerinden bağımsız, ilke ve ölçüm odaklı bir yol haritası vermektir.

1) Kullanım senaryosunu netleştirin: “Hangi IoT?” sorusunu türleştirin

Endüstriyel (IIoT): Fabrika, enerji, proses; OPC-UA/Modbus, edge gateway, deterministik ağ; güvenlik ve SLAön planda.
Tüketici (CIoT): Akıllı ev, giyilebilir; hızlı ölçek, düşük güç, cihaz kimliği ve uygulama deneyimi kritik.
Kentsel/altyapı: Akıllı şehir, su/gaz sayaçları; LPWAN (LoRaWAN/NB-IoT), çok uzun pil ömrü, çok cihaz.
Otomotiv/mobil: Araç içi telemetri, filo; kesintili bağlantı, ara tamponlama, cell-to-cloud optimizasyonu.

Kontrol listesi (ödev başı): Senaryonuzun veri sıklığı (ör. dakikada 1), cihaz sayısı (örn. 5k→50k), gecikme hedefi (örn. <1 s), pil ömrü (örn. 3 yıl), güvenlik seviyesi (örn. donanım kökenli kimlik) ve mevzuat (örn. KVKK) not edilsin.

2) Uç–ağ–bulut mimarisi: Veri patikasını çizin

Uç (Edge/Thing): MCU/SoC, RTOS/Linux, sensörler; TLS, sertifika deposu; delta OTA.
Ağ: Wi-Fi/Ethernet (LAN), LPWAN (LoRaWAN, Sigfox), hücresel (NB-IoT, LTE-M, 4G/5G); NAT/roaming/operatör kısıtları.
Bulut/Platform: MQTT/HTTP ingest, zaman serisi depo, olay motoru, rule-engine, stream-processing, data lake, dashboard.
Edge vs Cloud ML: Bant genişliği, gecikme ve mahremiyete göre ayrıştırın.

Mimari ipucu: “Store-and-forward” (bağlantı kopukluğunda kuyruklama) ve “at-least-once” teslim garantisi çoğu saha senaryosunda şarttır.

3) Protokol ve taşıma: MQTT/HTTPS/CoAP/OPC-UA karşılaştırması

MQTT: Hafif, publish/subscribe, QoS 0-1-2; mobil/LPWAN dostu; kalıcı oturum (persistent session) ile kop-bağlan senaryolarında iyi.
HTTPS/REST: Evrensel uyum; idempotent çağrılar; cihaz-merkezli telemetride sık overhead.
CoAP: UDP tabanlı, constrained cihazlar için hafif; gözlem (observe), DTLS.
OPC-UA: IIoT, zengin bilgi modeli, güvenlik; gateway ile buluta.

Karar şablonu: Edge→Cloud telemetri için MQTT, konfig/komut için HTTPS; IIoT’de saha-edge OPC-UA, edge-bulut MQTT köprüsü.

4) Cihaz kimliği ve güven kökü: PKI, TPM/SE, X.509

Kimlik: Her cihaza benzersiz sertifika (X.509); fabrika sırasında yüklenir (provisioning).
Donanım güveni: TPM/ATECC/SE ile private key donanımda saklansın; kimlik klonlaması riskine set.
Kayıt (Just-in-Time/Just-in-Place provisioning): İlk bağlantıda otomatik kayıt ve politika ataması.
Anahtar dönüşümü: Periyodik sertifika yenileme, cihaz erişim iptal akışı (revocation).

Kontrol listesi: TLS 1.2+, cihaz başına sertifika, üretim hattında güvenli provisioning, iptal listesi (CRL/OCSP), donanım güven kökü.

5) OTA (FOTA/SOTA) ve yaşam döngüsü yönetimi

FOTA: Firmware güncellemesi; imzalı paketler (ECDSA), delta dif (bsdiff) ile veri tasarrufu, A/B bölümü ve rollback.
SOTA: Uygulama/konfig/ML modeli güncellemesi; sürümleme ve çevreye göre aşamalı dağıtım (canary).
Bağlantı yönetimi: Kopma-devam; kısmi indirmenin kaldığı yerden sürmesi.
Politika: “Who gets what, when”; bölge/band/pil seviyesine göre.

Ödev artısı: OTA güvenlik zinciri diyagramı + başarısız güncelleme akış şeması.

6) Veri modeli ve şema yönetimi: Telemetriyi sözleşmeye bağlayın

Sözleşme (contract): Her ölçüm için isim, birim, çözünürlük, doğrulama kuralları; schema registry.
Formatlar: JSON (okunabilir), CBOR/MessagePack (kısıtlı cihaz), Protobuf/Avro (şemalı).
Versiyonlama: schema_v, geriye dönük uyumluluk (backward compatible) ve hatalı alanlar için “deprecation” politikası.
Zaman damgası: Cihaz ve platform saat senkronu (NTP), “server-received” ile “device-timestamp” ayrımı.

Pratik: Ölçümlerde birim (SI) zorunlu olsun; dtype yanlışlığı (string sayısal) analitiği bozar.

7) Ölçek ve performans: Cihaz sayısı × mesaj hızı × veri saklama

Ingest kapasitesi: pps (packet per second) veya msg/s hedefi; spike testleri.
Depolama: Zaman serisi (TSDB) vs veri gölü (parquet/lakehouse); saklama süresi (örn. ham 30 gün, özet 1 yıl).
Okuma desenleri: Dashboard düşük gecikme, analitik toplu sorgu; sıcak/soguk katmanlama.
Maliyet/TCO: Mesaj boyutu, saklama, egress ve kural motoru maliyeti; “ayıklama ve özetleme” ile maliyeti düşürün.

Metrik tablosu: Cihaz başı/Toplam telemetri (msg/gün), ortalama yük (bytes/msg), p95 gecikme, p99 okuma gecikmesi.

8) Olay motoru ve kurallar: Akıllı eylem katmanı

Rule-engine: Koşul → eylem; eşik, histerezis, türev/süre koşulları.
Akış işleme (stream): Window (tumbling/sliding), join, pattern detection; uyarı → webhook/SMTP/SMS/SCADA.
Noisy sinyaller: Alarm fırtınası engeli (debounce, aggregation).
Sahada eylem: Edge rule-engine (bağlantı yokken reaksiyon).

Mini vaka: Sıcaklık 10 dk boyunca 65 °C’yi aşarsa pompa durdur, olay kaydı oluştur, teknisyene bildirim.

9) Görselleştirme ve kullanıcı deneyimi: Dashboard, çok kiracılık, rol tabanlı erişim

Dashboard: Zaman serisi grafikler, harita/heatmap, cihaz durumu; sürükle-bırak widget.
RBAC/ABAC: Rol/özellik tabanlı yetkilendirme; müşteri-bayi çok kiracılık (multi-tenant).
Eylem akışları: Komut gönder, OTA başlat, log indir; denetlenebilirlik (audit).
Mobil/TV/duvar ekranı modları: 7/24 izleme için karanlık tema, otomatik yenileme, alarm paneli.

10) Edge zekâ ve ML: Nerede öğrenmeli, nerede karar vermeli?

On-device ML: Mikrodenetleyici-dostu (TinyML); titreşim sınıflandırma, anomali tespiti; model boyutu ve quantization.
Edge gateway ML: CPU/GPU NPU; video, görüntü; buluta özet (features/events).
Cloud ML: Büyük veride eğitim, edge’e dağıtım; model OTA ve versiyon yönetimi.
MLOps/IoTOps: Feature store, izleme (drift), yeniden eğitim tetikleri.

Ödev bonus: “Edge-first” karar ağacı—gecikme/pil/bant/mahremiyet eksenine göre karar.

11) Güvenlik uçtan uca: CIA triadı + gizlilik

İletişim: TLS/DTLS, ileri gizlilik; MQTT ‘bridge’lerde karşılıklı kimlik doğrulama (mTLS).
Veri: Dinamik ve durağan şifreleme; KMS/secret yönetimi; kişisel veri maskeleme.
Uç güvenliği: Güvenli boot, imzalı firmware, anti-rollback.
Operasyon: Zafiyet tarama (SBOM), CVE takip, güncelleme pencereleri.
Gizlilik/uyum: KVKK/GDPR, veri minimizasyonu, bölgesel veri yerleşimi (data residency).

Kontrol listesi: mTLS, cihaz başına kimlik, imzalı OTA, güvenli boot, KVKK kararları, logların korunma süresi.

12) Entegrasyon: IT/OT köprüsü, API’ler, webhooks

API: REST/GraphQL; hız limiti (rate-limit); API anahtarı/ OAuth2.
Webhooks/Stream: Harici sistemlere olay itme; idempotent tüketim.
IT/OT: ERP/CMMS/SCADA entegrasyonu; OPC-UA/Modbus köprüleri.
No-code/low-code: Kural motoru + connector’lar ile hızlı akış oluşturma.

Vaka: Alarm → CMMS iş emri; olay verisi → saha ekip planı; kapanışta root cause raporu.

13) Dağıtım modelleri: Tam bulut, hibrit, on-prem

Tam bulut (SaaS/PaaS): Hızlı başla, düşük başlangıç maliyeti; veri yerleşimi ve bağımlılık dikkate alınmalı.
Hibrit: Telemetri bulut, kontrol/PLC entegrasyonu on-prem edge; düşük gecikme.
On-prem: Veri egemenliği (regülasyon/gizlilik), kapalı ağ; operasyonel yük yüksek.

Karar ipucu: Regülasyon/ağ ayrımı katıysa hibrit/on-prem; hızlı ölçek ve çok kiracılık lazımsa SaaS.

14) Maliyet ve lisanslama: TCO’yu bileşenlerine ayırın

Bağlantı: SIM/operatör, LoRaWAN ağ ücreti, veri egress.
Platform: Aylık cihaz başı, mesaj başı, GB başı saklama, dashboard kullanıcı lisansı.
İşletme: SRE/DevOps, çağrı merkezi, field ops; OTA operasyon maliyeti.
Gizli maliyet: Vendor lock-in, veri çıkışı, anomali uyarı maliyeti (SMS), sertifika yenileme.

TCO tablosu: 3 yıl, 1k/10k/100k cihaz senaryosu; p50/p95 trafik.

15) Test ve pilot: “PoC-inflation”a düşmeden kanıt üretin

Saha pilotu: 25–100 cihaz, 2–3 farklı ortam; en az 6–8 hafta.
Test kartı: Bağlantı stabilitesi, OTA başarı oranı, p95 gecikme, alarm fırtınası oranı, veri kaybı.
Kaos testleri: Bağlantı kes-gel, düşük pil, saati kaydır, aynı anda OTA+telemetri; dayanım ölç.
Rapor: “Önce/sonra” grafikleriyle karar metrikleri; seç-geç değil kanıt üretin.

16) Saha operasyonu: Gözlemle, bakım yap, sürümle

Cihaz envanteri: Donanım/firmware sürümleri, konum, son görüldüğü zaman.
Uzak teşhis: Log, metrik, canlı komut (shell/diag kanal), reboot politikası.
Sürüm dalgaları: %1 canary → %10 → %100; başarısızlıkta otomatik rollback.
SLA & SLO: Uptime, p95 gecikme, alarm teslimatı; olay sonrası kök neden (RCA).

17) Regülasyon ve sertifikasyon: Sektöre göre değişir

Enerji/şebeke: IEC 62351 (SCADA/ güvenlik), DLMS/COSEM; sayaçlarda sertifikasyon.
Sağlık: HIPAA/KVKK; veri anonimleştirme, bölgesel saklama.
Endüstri: ISO 27001, IEC 62443 (OT güvenliği).
Tüketici: CE/FCC/RED; bulut-cihaz güvenlik beyanları.

Ödev notu: Senaryonuza göre uyum matrisi ekleyin; her standardın platform karşılığını eşleyin.

18) Vaka A: Akıllı sayaç (NB-IoT) → bulut platformu

Hedef: 10k cihaz, saatlik okuma, 10 yıl pil.
Seçimler: MQTT-SN/UDP veya CoAP; bulutta MQTT bridge, QoS-1 + “store-and-forward”.
Sonuç: Ortalama mesaj 150–300 B; p95 gecikme < 3 s; delta OTA ile 200 kB güncelleme 2-3 iletimde tamamlandı.

19) Vaka B: Fabrika IIoT (OPC-UA + Edge + Bulut)

Hedef: 5 ms içinde edge eylem, bulutta analitik.
Seçimler: Saha OPC-UA, edge’de kural motoru; buluta MQTT; network ayrımı.
Sonuç: Kritik kontrol edge’de kaldı; bulut yalnızca özet ve rapor; gecikme gereksinimi sağlandı.

20) Vaka C: Soğuk zincir (BLE sensör + Gateway + SaaS)

Hedef: Nakliyede 5 dakikada bir veri, kapı açılma alarmı < 10 s.
Seçimler: BLE beacon + telefon/gateway; SaaS IoT; coğrafi etiketleme; mobil bildirim.
Sonuç: Alarm p95=7 s; düşük güç modlarıyla 18 ay pil ömrü.

21) “Altın” platform seçim kontrol listesi (ödev ekine yapıştır)

Senaryo: IIoT/CIoT/kentsel/otomotiv—veri hızı, cihaz sayısı, pil hedefi.
Protokoller: MQTT/HTTP/CoAP/OPC-UA kararı + QoS + keep-alive.
Güvenlik: mTLS, X.509, donanım güven kökü, güvenli boot, imzalı OTA.
OTA: A/B, delta, canary, rollback; başarısızlık politikası.
Veri modeli: Şema/versiyon, birim/dtype, timestamp politikası.
İnfra: Ingest kapasitesi, TSDB/data lake, soğuk/sıcak katman.
Rule/stream: Eşik, türev, pattern; edge ve bulut kural yeri.
Görselleştirme: Dashboard, RBAC, audit, çok kiracılık.
ML/Edge: Model konumu, boyut, quantization, OTA-ML.
Entegrasyon: API, webhooks, IT/OT köprüsü.
Dağıtım: SaaS/hybrid/on-prem; veri yerleşimi.
Maliyet: Cihaz başı, mesaj/saklama, egress; 3 yıllık TCO.
Test/pilot: 6–8 hafta, 25–100 cihaz; kaos testleri.
Operasyon: Envanter, diag, log, SLO/SLA, RCA akışı.
Uyum: KVKK/GDPR/IEC 62443/ISO 27001/RED/FCC.

22) Sık yapılan hatalar → hızlı çözümler

Şemasız telemetri: Adlandırma kaosu → schema registry ve versiyonlama.
Sertifikasız cihaz kimliği: Paylaşılan anahtarlar sızar → X.509 + donanım güven kökü.
OTA’sız tasarım: Saha hatasını düzeltemezsiniz → A/B + imzalı paket + rollback.
Sahada alarm fırtınası: Debounce ve “durum makinesi” kuralı tanımla.
Yalnız buluta bağımlı kontrol: Bağlantı kopar → Edge kural motoru ile failsafe.
Maliyet körlüğü: Egress ve saklama çarpar → özetleme/ayıkla, lifecycle politikası.
Vendor lock-in planı yok: Çıkış yolunu (veri export, açık protokol) baştan tanımla.
Gecikme hedefi belirsiz: IIoT’de gecikme sınırı yazılı değil → edge-cloud ayrımı yapılamaz.

23) 10 günde “platform seçimi tamam” planı (ödev uyarlaması)

Gün 1: Senaryo ve gereksinim matrisi (veri/pil/güvenlik).
Gün 2: Protokol seçimi ve uç yazılım iskeleti (MQTT/HTTP).
Gün 3: Güvenlik (sertifika/provisioning) ve OTA taslağı.
Gün 4: Veri modeli/şema ve ingest hattı (demo).
Gün 5: Rule-engine demo (eşik + histerezis) ve alarm akışı.
Gün 6: Dashboard prototipi ve RBAC senaryosu.
Gün 7: Entegrasyon (webhook/API) ve dış sistem maketi.
Gün 8: Kaos testleri (kopukluk, düşük pil, saat sapması).
Gün 9: Maliyet/TCO tablosu ve ölçek testi.
Gün 10: Son rapor: karar tablosu + PoC sonuçları + riskler.

Sonuç: IoT platformu bir “ürün” değil—süreç ve disiplin

Doğru IoT platformu seçimi; tek bir markayı seçmekten çok, güvenlik–OTA–veri modeli–olay motoru–ölçek–maliyet–uyum eksenlerinin ölçülebilir şekilde dengelenmesidir. Bu yazıdaki kontrol listeleri ve vakalarla, ödev veya gerçek projede kanıt üretmeye odaklanan bir yöntem sunduk: uçtan buluta güvenli kimlik, imzalı OTA, anlaşılır veri şeması, kural motoru ile anında eylem, ölçek planı ve TCO şeffaflığı. Böylece IoT projeniz yalnız çalışmakla kalmaz; bakımı yapılabilir, geliştirilebilir ve sürdürülebilir bir sisteme dönüşür. Unutmayın: Platform seçimi bir defalık karar değil; yaşam döngüsü boyunca güncellenen bir mühendislik varsayımıdır. En güçlü seçim, değişime hazır olandır.

Öğrencilerin akademik başarılarını desteklemek ve yoğun tempoda geçen okul yaşamlarında yardımcı olmak amacıyla kurulan “Ödev Yaptırma” platformu, özgün ve kaliteli ödev çözümleri sunmaktadır. Öğrencilerin farklı branşlardan ödevlerini, projelerini ve makalelerini profesyonel ve deneyimli ekip üyelerimiz aracılığıyla titizlikle hazırlıyoruz. Her bir ödevi, konunun gerektirdiği derinlemesine araştırmalar ve analizler doğrultusunda çözümleyerek, öğrencilerimizin özgün düşünce yapısını ön plana çıkarmasını sağlıyoruz.

“Ödev Yaptırma” olarak, müşteri memnuniyetini ve güvenilirliği en üst düzeyde tutmaktayız. Öğrencilerin bize teslim ettikleri ödevlerin tümü, gizlilik ve güvenlik ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalınarak işlenir. Her ödev, öğrencinin taleplerine ve öğretmenin yönergelerine uygun olarak özelleştirilir ve her zaman orijinal içerik üretmeye özen gösteririz. Öğrencilerin akademik itibarını korumak ve güvenilir bir öğrenme deneyimi sunmak için elinizdeyiz.

“Ödev Yaptırma” platformu, kullanıcı dostu arayüzü sayesinde öğrencilere kolayca ulaşılabilir bir hizmet sunmaktadır. Kullanıcılar, web sitemiz üzerinden basit adımlarla ödevlerini yaptırma taleplerini iletebilir ve ihtiyaç duydukları konuda uzmanlaşmış ekip üyelerimizle iletişime geçebilirler. Hızlı yanıt verme ve esneklik, öğrencilerin zaman baskısı altında olan durumlarında da yanlarında olduğumuzu hissettirir. “Ödev Yaptırma” olarak, öğrencilerin başarısını desteklemek ve onlara daha fazla öğrenme fırsatı sunmak için buradayız

İçerik Üreticisi

Biyografinin Tamamını Gör